خلاقیّت در تولید و رفع چالش های کارکنان

(درس هایی از بانوی ترکمن کارآفرین صنعت فرش– قسمت سوم و پایانی)

در دوران خدمتم در جهاد، وقتی خانم های بافنده فرش را می دیدم که اسیر قیمت گذاری های ناعادلانه دلالان شده اند، با خودم می گفتم:

"خدایا به من امکانات و سرمایه ای بده بتوانم معیشت این زنان محروم و شریف را تأمین کنم"

این جمله چشم‌انداز خانم قربان تاج پوری (مدیرعامل شرکت تولیدی و صادرات فرش و صنایع‌دستی سولماز آق‌قلا) است که در سال 1395 به‌عنوان کارآفرین برتر استان گلستان انتخاب شده و از سوی وزیر کشور به عنوان نماینده ایشان برای پیگیری مشکلات و رفع موانع فعالان در حوزه کاری خود انتخاب شده است.
یکی از روش‌های ترویج کارآفرینی در میان زنان و روستاها، استفاده از الگوی نقش زنان موفق بومی است. این سلسله مقالات به بررسی زندگی پر فراز و نشیب این کارآفرین برتر ایرانی و مسیر شکل‌گیری کارآفرینی ایشان اختصاص دارد.

خلاقیت در تامین مواد و توجه به مشکلات کارکنان

روزی به روستایی می رفتیم به نام پارچیقلی (به معنای روستای گلی) این روستا از روستای دور افتاده مراوه تپه هست . مراوه تپه آخرین شهر مرزی با ترکمنستان است. این روستا بسیار کوچک اما آدم های بسیار خوبی دارد. پل ارتباطی این روستا یک رودخانه هست که احتیاج زیادی به یک پل دارد. در فصل تابستان آب کم هست و تردد مشکلی ندارد اما در فصل زمستان به علت شدت جریان آب و سردی هوا واقعا تردد مشکل و عملی نیست. بعضی وقت ها پیش می آید که ما در زمستان حتی دو ماه به آن روستا نمی رویم و فقط برای رساندن مواد اولیه به آنجا سر می زنیم.
یک روزیک خانمی با من تماس گرفت و درخواست دار قالی کرد و گفت ما کار نداریم دار قالی هم نداریم لطفا به ما کمک کنید. ما چند خانم هستیم که بافنده هستیم. درآن زمان برای رساندن دار قالی من هیچ راهی نداشتم جز اینکه یک لودر خاک برداری اجاره کنم و از آن طریق دار قالی رو از رودخانه رد کردم و به آنها رساندم. در این حین با آن خانم در تماس بودم که به آن محل بیاید و با کمک هم دار قالی رو تحویل بگیرد که یکباره یک خانم باردار بسیار بدحال در حال زایمان که خیلی حالش بد بود رو دیدم. و در آنجا من دارقالی را رها کردم و به سرعت اون خانم رو سوار لودر کردم و به این ور آب آوردم و با ماشین خودمون به بیمارستان رساندیم و با کمک خداوند اون خانم به سلامت وضع حمل کرد و خیلی اصرار داشت که من اسم اون بچه رو انتخاب کنم و منم اسم اون بچه رو گل میرا گذاشتم. ( یعنی گلی که به سختی می روید).

خلاقیت در رفع چالش های کارکنان

من در روستای صحن سوفلا سه بافنده داشتم که پدرشان نابینا بود و این سه دختر با بافندگی فرش امورات خانه را می گذراندند و وقتی صحبت ازدواج این دختر ها به میان می آمد، پدر  های های گریه می کرد از جهت این که بوسیله این سه دختر امرار معاش می کرد و اگر این دختر ها ازدواج میکردند او دیگر منبع درآمدی نداشت. من متوجه شدم که دختر بزرگ این آقا نزدیک به 40 سال سن دارد و بقیه دختر ها بین 20 تا 30 سال سن داشتند و خواستگار داشتند اما دختری که 40 سال سن داشت عملا خواستگار نداشت. من با مادر دختر ها تبانی کردیم و به پدر ایشان گفتم که خواستگارهایی که برای دختر های شما آمدند قبول کرده اند که دختر ها مانند قبل برای شما فرش ببافند و پولش را به شما بدهند و درآمد شما قطع نخواهد شد. اما در واقع صحبتی با دامادها نشده بود و یک دختر فرش می بافت به جای سه دختر و به این ترتیب امورات پدر می گذشت. تا اینکه پدر فوت شد و مادر هم در بستر بیماری بود و ما همیشه نگران فوت مادر بودیم که خدای نکرده این دختر تنها و بی کس نماند. پسری بود در اون منطقه تک و تنها که با پدرش زندگی می کرد و پس از فوت پدرش او هم تنها و بی کس بود. روزی من اون آقا را دیدم و ازش پرسیدم که دوست داری ازدواج کنی؟ در جوابم گفت چه کسی به من دختر میده؟ گفتم من یک دختر خوب سراغ دارم. و به خواستگاری دختررفتم و به خواست خداوند و کمک اطرافیان بساط ازدواج این دو را ترتیب دادیم.

احیای مزیتهای محلی و خلق چشم انداز صادراتی

دغدغه احیای مزیت های رقابتی و روش های محلی

در منطقه ی ما به علت وجود پشم محلی و گوسفند، دوست دارم نخ ریسی سنتی را از طریق خانم های روستا دوباره راه اندازی کنم که این خودش یک شغل محسوب می شود . و از طرفی در منطقه ی ما 350 نوع گیاه شناسایی شده که ما می توانیم از آنها برای رنگرزی گیاهی و دارویی استفاده کنیم و یکی از دغدغه های حال حاضر من از دست دادن رنگرزهای ماهری هست که سنشون از 60 - 70 سال گذشته و رنگرزهای با تجربه ای هستند. من در یکی از سفرها به روستای بقه چه با خانمی آشنا شدم که مقداری علف رو در دیگ ریخت و پارچه ابریشمی که خودش بافته بود را به رنگ زرد در آورد و دوباره مقداری دیگر علف اضافه کرد و اون پارچه را سبز کرد .

چشم انداز بازار صادراتی و رسیدن کارکنان به 10 هزار نفر

من درحال حاضر 95 روستا را تحت پوشش دارم که حدودا 4000 خانم مشغول به کار هستند. برنامه آینده ی من این هست که این خانم ها به 10000 نفر (10 هزار نفر) هم برسند. من در نمایشگاه هایی در کشوهای آلمان ، ایتالیا ،اسپانیا ، آمریکای جنوبی ، گرجستان ، قزاقستان ، ترکمنستان و دبی شرکت کردم . به نظر من کسی موفق است که به روز باشد و جلوتر از بازار روز دنیا حرکت کند و طبق سلیقه بازار جهانی جلو برود و با توجه به نیاز روز دنیا. و در حال حاضر به فکر به دست آوردن بازار کشورهای عربی هستم.
من فرش ترکمن را در قلب واشنگتن در زمان تحریم فروختم و لباس سنتی علی‌آبادکتول را در نمایشگاه هدایای مادرید فروختم، گرچه صحبت از تحریم بود اما به این مسائل توجهی نداشتم،

آخرین توصیه ها

روستائیان و اقشار محروم، نباید منتظر کسی باشند که به سراغ‌شان بیاید بلکه باید خودشان توانمندی روستاهای شان را تقویت کنند. ایشان با اشاره به این که به عنوان تنها کاندیدای زن ترکمن در دوره نخست شورای شهر با مخالفت آقایان ترکمن رأی آورده است، ابراز کرد: هیچ چیز مانع خدمت کردن بنده نشد. وی با اشاره به اینکه در روستاها به دنبال ترویج هنر خودم نیستم، بیان کرد: در روستاها کار جدید خلق نمی‌کنم بلکه ظرفیت روستاها را تقویت می‌کنم.من و گروه ام علاقه ی بسیار زیاد به رفتن روستاهای دور افتاده داریم. به طور مثال اگردر آق قلا یک فرش متری 50 هزار تومن تولید می کنیم ، در روستاهای دور افتاده هم به همین قیمت هست و دوری راه به هیچ عنوان در قیمت فرش تأثیر ندارد. همیشه به مزیت محصولات مان فکر می کنم. قالی های ما، قلب بیننده را تسخیر می‌کنند.

و آرزوهای یک کارآفرین

خانم پوری یک زن ترکمن است، با تمام اصالت‌های یک زن ترکمن؛ هنوز لباس سنتی ترکمنی می‌پوشد؛ البته لباسی که دست و پاگیر نیست، ضمن این‌که نماد زن ترکمن است و روسری‌ ترکمنی با گل‌های رنگارنگ و رنگ‌های فرح‌بخش جزو جدانشدنی این لباس است. بزرگترین آرزویش این است: "دوست دارم یک کارگاه قالیبافی داشته باشم که تمام مراحل کار از مرحله رنگرزی تا پرداخت فرش را در آن انجام دهیم."

رضا قندی، صادرکننده نمونه فرش
قسمت دوم                                                         دکتر مهدی کنعانی ، مدرس دانشگاه و مشاور کارآفرینی