تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران با سرمایه شخصی به میدان عمل آمدند و «یا علی» گفتند و دوست دارند سفره‌های مردم را پر کنند از خوراکی‌های پاک‌تر از حلال.

وقتی دغدغه کارآفرینی داشته باشید، قطعا به دنبال بانک یا مؤسسه‌ای نمی‌گردید که سود بانکی بیشتری بدهد تا پس‌اندازتان را در آن دپو کنید و هر ماه، با خیال نسبتا آسوده سودش را بگیرید. وقتی در کنار دغدغه کارآفرینی، دغدغه اعتقادی هم داشته باشید، کار بالا می‌گیرد و این دو دل‌مشغولی، از خواب و خوراک می‌اندازدتان تا طرحی نو دراندازید و جریان جدیدی را رقم بزنید. جریانی که چند سالی است دغدغه چند تا از بروبچه های فارغ التحصیل دانشگاه‌های تهران شده است و حالا آنان کسب و کار متفاوتی راه انداخته اند که سودش، بیشتر از همه به جیب و زندگی مردم می رود.

این گزارش، روایتی از بروبچه های زنجیره تامین غذایی «ازکی» است که برای تهیه طعام پاک و پاکیزه از سراسر کشور و رساندن آن به دست تهرانی‌های گرفتار در دود و آلودگی، با سرمایه شخصی به میدان عمل آمدند و «یا علی» گفتند و دوست دارند سفره های مردم را پر کنند از خوراکی های پاک تر از حلال.

«رضا مقدم» در گفت و گو با فارس پلاس از کسب و کار متفاوت شان می گوید.

بین این همه راه برای کسب و کار، این ایده چه طور به ذهنتان آمد؟
ما چندتا از دانشجویان فارغ‌التحصیل بسیجی دانشگاه‌های تهران هستیم که دغدغه مشترکی در زمینه طعام ازکی داشتیم و تلاش کردیم در یک حرکت استارت‌آپی، به این دغدغه بپردازیم. ما دو هدف اصلی داشتیم. اول اینکه می‌خواستیم غذای طیب یا ازکی به دست مردم جامعه برسد، یعنی غذایی که استاندارد آن یک لایه عمیق‌تر از «حلال» است. در آیه 19 سوره کهف، آمده که «اَزکی طعاماً» تهیه کنید و در تهیه آن هم دقت کنید. طبق تفاسیر گوناگونی که ذیل این آیه آمده، دانستیم غذایی ازکی است که تهیه‌کنندگان آن اهل ایمان باشند، اهل خمس و زکات باشند و مال‌شان پاک باشد. هدف دوم، تقویت جریان خمس و زکات در کشور بود. با توجه به اینکه اقلام خوراکی حدود 30 درصد از هزینه‌های خانوار را به خود اختصاص می‌دهند، اعتقاد داریم که اگر از افراد مؤمن که مسائل شرعی را رعایت می‌کنند، خرید کنیم، پول‌مان، تقویت‌کننده این جریان خواهد شد.

همان‌طور که پول ما می‌تواند جریان‌های دیگر را تقویت کند. از این اتفاق‌ها زیاد در کشور می‌افتد؛ یعنی مردم مسلمان ایران، متأسفانه گاهی پول‌شان را به بنگاه‌ها و جوامعی می‌دهند که نمی‌شناسند؛ ناگهان می‌بینیم یک جای کشور، زمین خورد. اعتقاد ما این است که بر اساس روابط علی و معلولی، کوچک‌ترین کار ما در کل جهان اثرگذار است. بنابراین تصمیم گرفتیم به سهم خودمان، کاری برای بازار خورد و خوراک مسلمانان انجام دهیم و بر مبنای دستور قرآن که «طعام ازکی» را به عنوان خوراک پاکیزه تر از حلال معرفی کرده، زنجیره تامین غذایی «ازکی» شکل گرفت.

چطور برای انسجام کارتان برنامه ریزی کردید؟
حدود 6 ماه در مورد ابعاد و جزئیات این کار، مطالعه کردیم. به موازات این مطالعات، به دنبال تأمین‌کنندگانی بودیم که معیارهای موردنظر ما را داشته باشند. با پرس و جو از افرادی که مورداعتمادمان بودند و سالیان طولانی از افراد خاصی (که ویژگی‌های فرد مؤمن را دارند) خرید می‌کردند، تأمین‌کنندگان را یافتیم. با سرمایه شخصی اندک و یک محیط اجاره‌ای کوچک کار را شروع کردیم. ابتدا تبلیغ حدود 20 قلم خوراکی فاسدنشدنی را در یک کانال تلگرامی قرار دادیم. خود به خود و با تبلیغ زبان به زبان، ازکی در جامعه شناخته‌تر شد و توسعه پیدا کرد.

در زنجیره تأمین ازکی، از تولیدکننده محصولات تا تیم اجرایی و حتی پیک تحویل کالا، تمام افراد این زنجیره، مؤمن و متدین هستند.

تا کنون، چنین سیستمی برای تأمین خوراک ازکی وجود نداشته است. مثلا قبلا علما توصیه می‌کردند که گوشت را از فلان قصاب بخرید، نان را از فلان نانوا بخرید و...؛ حتی مدت‌ها گرسنگی می‌کشیدند و صبر می‌کردند که از شخصی گندم بگیرند که زکاتش را می‌داده است. اما سیستماتیک نبود و اگر کسی در شرایط سخت قرار می‌گرفت ناچار می‌شد از فرد دیگری، مایحتاج خانواده‌اش را تأمین کند.

ازکی الان در چه نقطه‌ای قرار دارد؟
ازکی الان به نقطه‌ای رسیده که 4-5 نفر (پیک، مسئول ثبت سفارش، مدیر اجرایی و...) رزق‌شان را از آن تأمین می‌کنند. در ابتدای کار فقط کالای فاسدنشدنی تأمین می‌کردیم، الان کالاهای فاسدشدنی هم داریم.

تا پارسال، تحویل در محل برای سفارش‌های بیش از 50 هزار تومان، رایگان بود. اما چون سفارش‌ها خیلی بالا رفت و از نظر هزینه‌های لجستیکی، بار زیادی به مجموعه اعمال می‌کرد، ناچار شدیم، این رقم را به 100 هزار تومان در هر سفارش، افزایش بدهیم.

هدف‌مان این بود که افراد، سفارش‌های خود را یکپارچه کنند و اقلامی را که در آینده نزدیک نیاز دارند، به صورت یک‌جا سفارش بدهند تا پیک مدام به یک آدرس بسته نبرد. این یعنی بهینه‌سازی هزینه‌های لجستیکی!

 

از استقبال مردم راضی هستید؟ چطور خودتان و کارتان را به علاقمندان معرفی می کنید؟
اوایل، روال کار این‌طور بود که یک روز در هفته سفارش‌ها را جمع می‌کردیم و یک یا دو روز در هفته، اجناس را توزیع می‌کردیم. سفارش‌گیرنده و تحویل‌دهنده کالا هم یک نفر بود. بعد که سفارش‌ها بیشتر شد، نیرو اضافه کردیم. به مرور سرعت تحویل بالا رفت و الان در نقطه‌ای هستیم که اگر سفارش، قبل از ساعت 13 ثبت شود، در همان روز، کالا را تحویل می‌دهیم.

البته در حال حاضر، توزیع گوشت، فقط روزهای 5شنبه انجام می‌شود که به دلیل حجم بالای سفارش‌ها قصد داریم یک روز دیگر هفته را هم برای تحویل گوشت در نظر بگیریم (یعنی مجموعا دو روز در هفته). این افزایش نیرو و سرعت تحویل سفارش‌ها، صرفا به دلیل استقبال مردم بوده است.

از طرفی افراد زیادی با ما تماس می‌گیرند و مایلند در ازکی سرمایه‌گذاری کنند، اما چون بخش اجرایی این مسأله بسیار مشکل است و اول باید خودمان از زیر و بم کار بیرون بیاییم تا به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم سرمایه‌های کوچک مردمی را جذب کنیم، فعلا تمام این پیشنهادها را رد کرده‌ایم. این هم یکی از ابعاد استقبال مردمی است.

تأمین و توزیع گوشت که به سرعت فاسد می شود باید مشکل‌تر از اقلام دیگر باشد. این‌طور نیست؟
بله. ما بعد از ارائه کالاهای فاسدنشدنی، به سمتی رفتیم که الان گوشت هم توزیع می‌کنیم که یک پروژه سنگین بود. در مورد گوشت، شرایط و ویژگی‌های خاصی را در نظر داشتیم. تأمین‌کننده‌ای که گوشت را از او می‌خریم، فرد بسیار مؤمنی است و تمام 33 غده حرام گوشت گوسفند را (که بیش از 1 کیلوگرم وزن دارد) خارج می‌کند؛ در حالی که بسیاری از فروشندگان، این کار را نمی‌کنند و بیشتر مردم هم این غده‌ها را نمی‌شناسند.

چطور تأمین‌کنندگانی را با ویژگی‌هایی که مد نظر دارید، پیدا می‌کنید؟
شاید روزانه 7 تا 10 فرد یا مجموعه مراجعه می‌کنند تا جزو تأمین‌کنندگان ما قرار بگیرند. ما این افراد را نمی‌پذیریم، چون شناختی نسبت به آنها نداریم. ما بیشتر به معرف‌ها نگاه می‌کنیم. باید یکی دو معرف شناخته‌شده و مورداعتماد، تأمین‌کنندگان را تأیید کنند.

برای تأمین مربا و ترشی‌ها، به مساجد و پایگاه‌های مذهبی می‌رویم و از زنان سرپرست خانوار که مورد تأیید باشند و این محصولات را به صورت باکیفیت تهیه کنند، می‌خریم تا به اقتصاد مقاومتی هم کمک کرده باشیم.

معیارهایی که داریم، کمی کار ما را سخت می‌کند، چون ریا خیلی اتفاق می‌افتد، ممکن است قیمت هم کمی بالا برود؛ از آن‌طرف بار سنگینی بر دوش مجموعه ازکی قرار دارد، چون ادعا می‌کنیم طعام ازکی ارائه می‌دهیم و افراد زیادی فقط به همین دلیل، از ما خرید می‌کنند. حال اگر ذره‌ای از یکی از دویست سیصد قلم خوراک ازکی، مشکلی داشته باشد، ما در آخرت مسئول هستیم. اما این مسأله را به جان می‌خریم، تا چنین سیستمی راه بیفتد. نباید به این دلیل که ممکن است اشکالاتی در کار یا محصولات باشد، قید این سیستم را بزنیم، باید کار را جلو ببریم و اشکالات را هم رفع کنیم.

در  زمینه کاری شما، فروشگاه های سوپرمارکتی آنلاین هم وجود دارند. غیر از نوع تهیه کالا، ویژگی متمایزکننده شما در این بازار نسبت به رقبایتان چیست؟
ما اگر حتی بعد از چند بار خرید، متوجه شویم تأمین‌کننده، ویژگی‌های موردنظرمان را نداشته یا محصول باکیفیت ارائه نداده، با او قطع همکاری می‌کنیم؛ با تک تک سفارش‌دهندگان آن محصول تماس می‌گیریم و از آنها پوزش می‌طلبیم؛ آنها هم اگر مایل باشند محصول را مرجوع می‌کنند و هزینه‌اش را پس می‌گیرند. ما اصلا «جنس فروخته‌شده، پس گرفته نمی‌شود» نداریم؛ حتی اگر مشتری از ما گوشت بخرد، مقداری از آن را هم استفاده کند، اما راضی نباشد، پس می‌گیریم و هزینه‌اش را به او برمی‌گردانیم.

چشم‌اندازی که برای ازکی تعریف کرده‌اید، چیست؟
در نظر داریم در آینده نزدیک در مناطق 22گانه تهران، انبارهایی (به منظور کاهش هزینه‌های لجستیکی و سرعت تحویل) داشته باشیم، که نیازمند تزریق سرمایه است؛ اما چشم‌انداز ما کار در سطح بین‌المللی است. «حلال»، طرح بسیار خوبی بود، که کار مسلمانان خارج از کشور را بسیار ساده می‌کرد. اگرچه حلال بودن گوشت و ذبح شرعی، شرایط مشخصی دارد و مسأله پیچیده‌ای نیست؛ اما طرح «حلال» پشتیبانی ترکیه، مالزی و چند کشور بزرگ و چند بنگاه و جریان اقتصادی اسلامی را داشت، تا پس از 20 سال جا افتاد. طرح «ازکی» از «حلال»، عمیق‌تر است؛ بنابراین قطعا راه‌اندازی آن در سطح بین‌المللی بسیار سخت‌تر است.

اما اگر این سیستم راه بیفتد، به نظرتان کار امام زمان (عج) ساده‌تر نمی‌شود؟ اگر این سیستم‌سازی‌ها (در همه عرصه‌ها اعم از آموزش، خوراک، پوشاک و...) انجام نشود، ایشان که بیایند باید از اول، همه کارها را خودشان انجام بدهند. ما چنین سیستم‌هایی در ذهن‌مان است. بزرگ فکر می‌کنیم، اما کوچک عمل می‌کنیم، ادعایی هم نداریم، اما امیدواریم بتوانیم کار را تا این حد توسعه بدهیم.


گزارش از : مینا فرقانی
منبع: مجله فارس پلاس
* انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «ماهنامه کارآفرین ناب» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.