دفاعی مقدس، ارتباطی مقدس

تهیه و تدوین: اکرم امینیان/کارشناس ارتباطات

دیرزمانی از آغاز جنگ تحمیلی سال 59 می گذرد، جنگی که شاید برای بسیاری از ما تداعی گر آوارگی، ویرانگی، فراق، اسارت... بوده است؛ اما نمی توان طعم خوش پیروزی ها، انتظارهای شیرین و خاطرات شورانگیز آن روزها را با هیچ چیز معاوضه کرد. در انبوه این خاطرات تلخ و شیرین، یادگارهایی نیز وجود دارد که نگاه و مرور آن، حال و هوای آن دوران را بازگو می کند. نامه های جنگ گنجینه های ارزشمندی به شمار می رود که دنیایی حرف و حس را در دل خود به همراه داشت، کاغذهایی که در ورای واژگان حک شده مفهومی والا و بزرگ را به خواننده القا می کرد.
آری جنگ، پست، مرسوله، نامه، رزمنده و خانواده رشته ناگسستنی 8 سال دفاع مقدس بود که همگی در نهایت یک چیز را معنا می کرد: ارتباط، امید، عشق..... در گیر و دار جنگ، وجود پست و یک شبکه توزیع مطمئن و امن از اهمیتی به سزا برخوردار بود. پست و نامه تنها پل ارتباطی رزمندگان با خانواده های آنها به شمار می رفت. از یک سو رزمندگان حس تعلق خاطر و خاطرات بیادماندنی شان را بر روی نامه می نگاشتند و روانه خانواده می کردند و آنها را از نگرانی رها می ساختند ؛ از سوی دیگر خانواده ها با ارسال نامه و بسته های پستی روحیه دلاورمردان دفاع مقدس را تقویت می کردند تا با آخرین توان بتوانند در کارزار، دشمن را از پای درآورند.

با توجه به اهمیت نامه در ایام جنگ براساس مصوبه دولت وقت، مرسولات پستی رزمندگان به صورت رایگان قبول و در سراسر نقاط کشور توسط شبکه پستی توزیع می شد.
آنچه در نامه نگاری جنگ منحصر به فرد بود و چشم هر بیننده ای را خیره می کرد انتشار پاکت های خاص برای نامه های آن دوران بوده است. از سال 1362 پست پاکت های پست جواب قبول را به صورت آیروگرام تهیه و بین رزمندگان توزیع  می کرد تا قهرمانان نبرد مقدس، با شور و رغبتی دو چندان به آسانی مکاتبات خود را انجام دهند؛ پاکت هایی که تصاویر مختلف نظیر مرقد حضرت امام(ره)، اتباع متبرکه، گل، رزمندگان و غیره بر آن نقش بسته بود. دیگر ویژگی این پاکت ها درج عبارت "منطقه جنگی" در حاشیه آن بود که وظیفه تمبر را انجام می داد. در واقع استفاده از این نوع پاکت روند نامه نگاری را نیز برای رزمنده که زمان برای وی از ارزشی خاص برخوردار بود  تسریع می بخشید.
نامه های نوشته شده در صندوق های پستی سیاری که بر پشت وسایل نقلیه جنگی تعبیه شده بود انداخته می شد و توسط پستچی های متعهد، دلسوز، شجاع و غیور صمیمانه و دلسوزانه روزانه یا چند روز یکبار تخلیه و رهسپار مقصد می شد.
در آغاز جنگ آدرس فرستنده بر روی نامه ها به طور کامل نوشته می شد اما پس از انسجام و نظام یافتگی واحد ،نشانی رزمندگان در قالب یک کد تعریف می شد که صرفا با استفاده از آن پستچی نامه را به دست او می رساند.
در واقع تجربه 8 سال دفاع مقدس بیانگر این است که پست در تمامی مناسبات و عرصه ها حتی صعب ترین شرایط متعهد به وظیفه خطیر خدمت رسانی بوده و همواره کوشیده است مقوله مهم ارتباطات را تعمیق بخشیده، ارتباطاتی که همیشه برای بشر یک اصل حیاتی به شمار رفته و می رود و دوامش به این زنجیره گره خورده است . البته نوع این ارتباط همیشه  یکسان نبوده است. در روزگار جنگ ارتباط رزمنده و خانواده، در این روزها ، مردم با مردم، دولت با مردم ، دولت با دولت..... ولی رنگ و جنس همه آنها در یک چیز خلاصه شده است؛ ارتباط هدفمند، سازنده و انسانی و به تعبیری ارتباطی مقدس.
به صراحت می توان گفت هر جا ارتباطی شکل گرفته ردپای پست آنجا مشهود است چرا که این شبکه عظیم همیشه پایه گذار ارتباط انسانی بوده و بنا بر شرایط و مقتضیات به انحای مختلف در خلق این پدیده نقش آفرینی نموده است. آری هر جا نامی از پست در میان است باید در جستجوی ارتباطی پایا و ماندگار بود.